Chuối Laba

Tuần trước, trước khi rời Đà Lạt về, cả bọn thức dậy từ 4h sáng để theo anh “mama tổng quản” đi ra chợ mua rau và mua một buồng chuối Laba (mình cứ hay gọi là chuối bôlôbala) về chia nhau. Mình vốn rất thích ăn chuối, nhưng cũng chỉ lấy một nải khoảng 2,5 kg đem về bỏ vào thùng gạo dấm (dú). Để cả tuần chả thấy chín, hôm nào cũng sờ nắn chuối mà vẫn thấy rắn câng, bụng thầm trách anh “mama tổng quản” chẳng biết lựa chuối…

Mấy hôm rồi không nấu cơm, quên cả nải chuối trong thùng gạo, hôm nay mở ra thấy thơm lừng, thì ra là chuối cũng chín. Sướng quá quất luôn nửa nải, bỏ luôn suất cơm chiều. Chuối Laba này hôm đó mua trên Đà Lạt có 6.000đ/kg, còn ở SG những 20.000đ. Phải nói là ngon tuyệt, mình cảm thấy còn ngon hơn cả chuối tiêu “trứng cuốc” mà ngày xưa ở Hải Phòng mình hay ăn mỗi độ thu về.

Chuối Laba (còn gọi là chuối già hương Laba) là một trong nhiều giống chuối do những người dân di cư đầu tiên mang theo để trồng từ những năm 20 của thế kỷ trước ở vùng La Ba- Phú Sơn (thuộc 2 huyện Đức Trọng và Lâm Hà ngày nay) và đã trở thành sản phẩm đặc trưng của Lâm Đồng nói chung, thành phố Đà Lạt nói riêng.

Do những điều kiện thuận lợi tự nhiên về đất đai, khí hậu, độ cao… và do chất lượng, đặc biệt là hương thơm đặc trưng mà giống chuối quí này đã từng được chọn làm sản vật tiến vua, phục vụ khách du lịch muôn phương. Quả chuối to, dài và hơi cong, hình dáng đẹp; khi chín chuối có vỏ mỏng, màu vàng tươi. Thịt quả vàng sánh, ăn dẻo, ngọt và có hương thơm khác hẳn các giống chuối tiêu khác. Lâm Đồng hiện còn khoảng 200 ha chuối các loại, trong đó giống chuối Laba chỉ chiếm 20-30%, còn lại là các giống chuối tiêu lùn (già lùn). Nguyên nhân do thiếu đầu tư, chăm sóc nên gần đây giống chuối đặc sản này đang dần bị thoái hóa: năng suất giảm, quả nhỏ, chất lượng kém, mã quả không đẹp, sâu bệnh nhiều...

Chuối Laba có 3 nhóm chính: Giống tiêu cao (thường gọi là giống chuối già hương vì khi chín có hương thơm hấp dẫn): cây cao từ 3,5-5m, buồng hình trụ, quả thẳng và to, đuôi hơi lõm, ăn ngọt và thơm. Năng suất rất cao nhưng khó thu hoạch; cây dễ bị bệnh héo rũ, dễ bị đổ ngã khi gặp gió bão. Hiện nay giống chuối này đang có nguy cơ bị tuyệt chủng, số lượng còn lại không đáng kể (rất hiếm gặp). Giống tiêu vừa (thường gọi là chuối già Laba): cây cao 2,8-3m, buồng hình trụ, trung bình có từ 10-12 nải/buồng (đôi khi nhiều hơn), trái hơi cong, ăn ngọt, thơm ít. Giống tiêu thấp (thường gọi là chuối lùn Laba): cây cao 2-2,5m, buồng hình nón cụt,12-14 nải/buồng, trọng lượng bình quân 35 kg/buồng, nhiều buồng đạt tới 50 kg nếu được chăm sóc tốt. Giống này hiện chiếm số lượng lớn vì thấp cây, dễ canh tác.

Chả biết chuối Laba mình mua thuộc giống tiêu nào, nhưng mỗi khi đến một địa phương nào đó, mình luôn thích thú kiếm tìm (ăn) đặc sản của họ, và Đà Lạt, với mình, chỉ có một món đặc sản là chuối Laba.